Silikon vadisi çağımızda teknolojinin kalbi olarak bilinir. Teknolojik açıdan yenilikçi ve dünya devi haline gelmiş, elektronik ve bilgi teknolojileri alanlarında uzmanlaşmış çok sayıda ABD şirketinin bulunduğu bölgedir. Orijinal adıyla “Silicon Valley” olarak anılır. Silikon Vadisi’nde farklı uluslardan çeşitli büyük şirketlerin arge merkezleri bulunur. Bu şirketler içerisinde Türk şirketleri de bulunuyor.
Silikon Vadisi Nerededir?
Silikon Vadisi Amerika’da konumlanır; merkezi ise Santa Clara Vadisi’dir. Santa Clara Vadisi, Kuzey Kaliforniya bölgesi’nde yer alır.
Silikon Vadisi’nin İsmi Nereden Geliyor?
Bu bölgedeki firmalar teknoloji ve bilişim firmaları olduğu için bölgede ç
IP (yonca) üretimi çok fazladır. "Silikon kırmık" çipi ifade eder. Bu kelime temel alınarak, bölgedeki yoğun çip üretimini vurgulamak için bu bölgeye Silikon Vadisi adı verilmiş.
Silikon Vadisi kelimesi ilk olarak 1971 yılında, Elektronik Haberler’de yayınlanan bir yazı serisi ile duyuldu. Don Hoefler, yazı serisi için “Silicon Valley USA” başlığını kullanmayı tercih etmişti.
Silikon Vadisi’nin Geçmişi
Silikon Vadisi’nin bugün dünyadaki önemli noktalardan biri olmasının başlangıcında Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Stanford Üniversitesi‘nin kurulmasının etkisi bulunur. Bu üniversite San Francisco'nun 40 km güneydoğusunda kuruldu. O dönemde günümüzün Silikon Vadisi için temelleri oluşturan üniversite, uzun yıllar bozkırın ortasında tek başınaydı. Bu üniversite öğrencilerini teknolojik anlamda gelişim çalışmaları için destekledi. Zaten vadideki firmaların alt yapılarına bakılınca, vadide bulunan firmaların genelinin ortak noktasının, firma kurucularının ve markaların fikir babalarının, Stanford Üniversitesi’den mezun olduğu görülür.
Silikon Vadisi düşüncesi büyük burhan sırasında doğdu. Stanford Üniversitesi’ndeki mühendislik profesörü Frederick Terman, öğrencileri için daha çok iş fırsatı yaratmak istedi. Öğrencilerini teknolojik gelişimler için yüreklendirdi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Washington’daki bağlantılarının yardımıyla okul araştırmaları için federal hibeler almaya başladı. Stanford Endüstri Parkı’nı kurarak yerel işletmeler ile okulda yapılan araştırmaların karşılıklı yürütülmesini sağladı. Stanford Üniversitesi, Eastman Kodak, Lockheed, Varian Associates, General Electric ve Hewlett-Packard'a toprak kiraladı. 1955’de park biyoteknoloji şirketlerini içerecek şekilde genişletildi. 1957'de, Intel de dahil olmak üzere 38 farklı şirket piyasada yerini aldı.
Microsoft, Intel, Apple ve Xerox gibi bugün dünya ekonomisinde güçlü etkisi olan şirketler, Silikon Vadisi’nin ilk şirketleri arasında yerlerini almıştır. Bunun üzerinden henüz 50 yıl bile geçmemişken vadi binlerce teknoloji firmasına ev sahipliği yapar hale geldi. Vadi bugün bir nevi teknoloji ve bilişim üstü haline geldi. Ayrıca, vadiye dünyadaki farklı ülkelerden yoğun şekilde beyin göçü gerçekleşiyor.
Silikon Vadisi Nasıl Dünyada Teknoloji Merkezi Oldu?
Silikon Vadisinin teknolojinin, bilişim dünyasının ve dünya ekonomisinin merkezi olmasının bir çok nedeni bulunuyor. Bu nedenlerden bazılarından bahsedelim.
- II. Dünya Savaşı: İkinci Düya Savaşı ile Golden Gate köprüsü şehre birçok insanın gelmesine vesile oldu. Bazı insanlar şehrin atmosferine bazıları ise ılımlı iklime vuruldu ve şehre yerleşti. Görevden alındıktan sonra çoğu asker geri döndü ve dönen bu kişiler belirli uzmanlık becerilerini geliştirerek şehre geldi.
- Soğuk Savaş: Soğuk savaş dönemi Nasa gibi kurumlar için tam bir mıknatıs olan araştırma ve geliştirme çalışmalarının hız kazandığı bir dönemdi.
- Stanford Üniversitesi: Bir önceki başlıkta bahsetmiş olduğumuz Stanford Üniversite’sinin kuruluşu da Silikon Vadisi’nin oluşması için çok önemli bir faktördür.
- Intel: Intel şirketinin kuruluşu ve üretilen teknoloji gelecekteki şirketlerin temellerini oluşturdu.
- HP: Teknoloji devi HP şirketinin kuruluşu da bugünkü Silikon Vadisi’nin temellerinin oluşumunda büyük etkiye sahip. Hewlett ve Packard Stanford Üniversitesi’ne gitti. Mezun olduktan sonra, Stanford Üniversitesi bu ikiliye şirketin kurulumu için başlangıç sermayesini borç verdi. 20. yüzyılın ikinci yarısının IBM'i oldular. Üniversiteden aldıkları bağışı milyarlarca dolar dökerek geri ödediler.
- Xerox: Stanford Üniversitesi’nin desteğiyle kurulan Xerox firması Mac’i icat etti. Steve Jobs Mac’in haklarını lisanslayarak konu ile ilgili ikinci salınımı yaptı.
- Düşük Maliyetli Arazi İmkanı: II. Dünya Savaşı dönemlerinde Silikon Vadisi’nin kurulduğu bölgenin tamamı meyve bahçesiydi. Yeşilliğin ve ağaçların bulunduğu o güzel alan şu anda büyük bir “iş parkı”. Bu park sanayi elektroniği ve yazılım üzerine sayısız şirketten oluşuyor.
- Sunnnyvale: Sunnyvale Kaliforniya’da bulunan vizyoner insanların yaşadığı bir bölgeydi. Bu kişiler Silikon Vadisi’nin gelişmesini teşvik ettiler ve ekonomilerinin oldukça altında olmasına rağmen, belediye patent kütüphanesine yatırım yaptılar. Bu bölge, ABD patentlerinin üst düzey hüküm sürdüğü dönemde dünyadaki tek Amerikan patent kütüphanesine sahipti.
Silikon Vadisi’ndeki Dünya Devi Firmalar
Günümüzde Silikon Vadisinde bulunan şirketlerin birçoğu başlangıçta farklı bölgelerde kuruldu. Firmalar tesislerini sonradan Silikon Vadisi’ne taşıdı. İçinde bulunduğumuz dönemde bu firmalar dünyadaki teknoloji pazarının hemen hemen tamamını tek başına ellerinde tutuyor. Silikon Vadisi’ndeki bu firmalar milyarlarca dolarlık bir ekolojik sistemin sahibi. Vadide bulunan, hepimizin bildiği dünya devi markalardan bazıları, Google ve Apple’dır. Bu iki teknoloji devi Vadi’deki şirketler içinde getirisi en yüksek şirketler olarak ilk iki sırayı oluşturuyor.
Çılgın teknolojik hayalleri ve projeleri ile dünyaya adını duyuran Elon Musk’ın şirketleri de Silikon Vadisi’nde bulunuyor. Nasa ile ortak çalışan, uzay ve mars ile ilgili yaptığı denemeler ve projelerle tüm dünyaya adını duyuran SpaceX uzay taşımacılığı şirketi de Silikon Vadisi’nde bulunan efsanevi bir markadır. Son yıllarda elektrikli otomobiller ve elektrikle çalışan toplu taşıma araçları projeleri ile dünyada adını duyuran Tesla Motors’da Silikon Vadisi merkezli bir şirkettir.
Sosyal medya devi Facebook, iş dünyasından tanıdığımız Oracle, teknoloji devi Intel, Cisco Systems, takip ettiğimiz dizi ve filmleri izlediğimiz Netflix ve daha birçoğu Silikon Vadisi merkezli firmalardır.
