Blok Zincirin ve Bitcoinin Geleceği

Bitcoin ve Blok Zinciri teknolojisiyle birlikte günümüzde özellikle finansal alandaki pek çok iş yapma şekli de değişme potansiyeli taşımaktadır. Bitcoin sisteminde işlem yapmak isteyen bir kişi üçüncü bir tarafa güvenmek yerine matematiksel bir algoritma kullanır. Dahası mevcut finansal kurumlarla para transferi yapılmak istendiğinde çok küçük işlemler işlemin kendisinden daha pahalıya gelebilmektedir. Bu maliyete katlanmak istemeyen kişiler için Bitcoin sistemi işlevsel bir alternatif sunmaktadır. Ayrıca anonim elektronik ödeme konusunun çok yeni olmadığını, bununlailgili ilk önerinin de Chaum'a ait olduğunun ve Milton Friedman’nın defalarca kez Federal Reserve Sistemi’nin yerini bilgisayar tabanlı bir sisteme bırakması önerisini sunduğunu da belirtmek gerekir.Lessing'e göre Bitcoin’in en önemli yeniliği sistemin gizlilik sağlamakla kalmayıp aynı zamanda tüm işlemlerin takip edilebilmesini sağlamasıdır. Lessing’e göre Blok Zinciri’nde kullanılan kriptografi teknolojisi iki temel işlevi yerine getirmektedir: Birincisi iki tarafın arasındaki iletişimin gizliliğini sağlaması, ikincisi ise sahtekarlıktan kaçınmak için dijital kimlikler sağlamasıdır. Bu sayede düzenlemeye tabi olmamak (regülasyon) sağlanırken (gizliliği sağladığı için) aynı zamanda daha etkin bir düzenlemeyi de mümkün kılabilir. İşlemlerin güvenliğinin sağlanması ve çifte harcamayı önlemek üzere merkezi bir kontrol yetkilisine gerek bulunmamaktadır. Bitcoin ağı bir bütün olarak bunu gerçekleştirir ve böylece Bitcoin’in nominal değerinin korunmasını sağlar. Bitcoin uçtan uca çalışan bir ağ olarak internet ile aynı mantık üzerine çalışmaktadır. Bitcoin’in açık kaynak kodlu olması yaygınlaşması ve kabul görmesinde etkili olmuştur. Bu sayede işlem süreçleri şeffaf hale gelmekte ve yeni Bitcoin’lerin yaratılması kamuoyuna açık şekilde gerçekleşmektedir. Projenin açık kaynak kodlu olması rekabet avantajı da sağlamakta ve zengin bir ekosistemin yaratılması kolaylaşmaktadır.



Bitcoin'in İçeriği

Bitcoin’in yenilikçi bir özelliği de işlemlere kodların gömülebilir olmasıdır. Basitçe ifade etmek gerekirse Bitcoin işlem yapan taraflar arasında sözleşmeler oluşturmak için bir yöntem olarak da kullanılabilmektedir. Bu özellik kullanıcıların güven ihtiyacını en aza indirecek şekilde işlemlerde yaygın olarak ortaya çıkabilecek sorunları en aza indirmeye olanak tanır. Sözleşmeler, garantiler ve taksitler işlem içerisinde otomatik olarak uygulanabilir. Bu özellik henüz gelişme aşamasındadır ve etkilerini görmek için zaman gerekmektedir. Hali hazırda Etherum gibi bu özelliği çok iyi kullanabilen alternatifler de ortaya çıkmıştır. Ayrıca Bitcoin işlemleri geri döndürülemez bir özellik taşımaktadır. Bir işlem bir kez Blok Zincirine kaydedildikten sonra ilgili işlemi tersine çevirebilecek bir otorite bulunmamaktadır. Bu özellik, bilhassa daha önce kredi kartı sahtekarlıklarından ötürü çekinceleri olan tacirleri cezbetmektedir. Bitcoin ile ticaret, özellikle kart dolandırıcılığının yoğun olduğu veya kötü niyetli kullanıcıların ödeme prosedürlerini sekteye uğrattığı ülkelerde daha güvenlidir. Bitcoin’in en büyük yararlarından birisi de işlem masraflarının düşük olmasıdır. Bitcoin sınırlı miktarların doğrudan transferinde iyi bir seçenek olmakla birlikte internet üzerinden yapılan ticarette ve dijital ekonomide de anahtar bir rol üstlenebileceği belirtilmektedir.

Bitcoin'in Tehdit Olarak Algılanması

Bitcoin dünya devletlerinin de gerek avantajlarıyla gerek sahip olduğu potansiyel tehditler nedeniyle ilgisini çekmektedir. Örneğin Çin hükümeti Bitcoin’in popülaritesindeki artışla beraber Bitcoin’i, ülkedeki para kontrolü gücüne yönelebilecek bir tehdit olarak algılayıp, Aralık 2013’ten itibaren Bitcoin ile işlem yapılmasını yasaklamıştır. Ancak bu yasak bankalar ve finansal kurumlar için geçerlidir. Bankalar ve finansal kurumlar haricindeki özel şirketler ve bireyler Bitcoin alıp satabilir ve ticaret yapabilmektedir. Şu an itibariyle dünya üzerinde Bitcoin’in tamamen yasadışı kabul edildiği 3 ülke bulunmaktadır. Bu ülkeler Kırgızistan, Bangladeş ve Bolivya’dır.



Dijital Paranın Ülkeler Arası Etkileşimi

Ülkelerin Bitcoin’i tehdit olarak algılamalarına neden olacak özellikleri de söz konusudur elbette. Örneğin Bitcoin transferinin anonimlik içermesi nedeniyle suç unsuru olabilecek faaliyetleri kolaylaştırma ihtimali, vergi kaçırmayı kolaylaştırması ve kara para aklamaya olanak tanıması gibi nedenler hükümetleri ve diğer ilgili tarafları konu üzerine çalışmaya itmektedir. Ancak olumsuz taraflarına rağmen hem artan popülaritesi hem de finansal işlemlerde güven unsuru yerine güvenme ihtiyacını ortadan kaldıran Blok Zinciri teknolojisiyle Bitcoin’in, taşıdığı potansiyel tehditlerin üzerinde durularak yasaklanmasının da çözüm olmayacağı belirtilmektedir. Zira günümüzde tartışılan şey sanal para birimlerinin yasaklanmasından ziyade ülkelerin kendi sanal para birimlerini üretip üretmeyecekleridir. Örneğin Rusya İletişim Bakanı Nikolay Nikiforov Rusya’nın kendi sanal para birimini üretmesi için talimat verdiğini Ekim ayı içerisinde duyurmuştur. Kripto Ruble olarak isimlendirilecek olan sanal paranın devlet kontrolünde olacağını ve gerçek Ruble ile değiştirilebileceğini de belirten İletişim Bakanı Kripto Ruble’nin tedavüle girmesinden sonra diğer sanal para birimleri ile işlem yapılamayacağını da açıklamıştır. Rusya’nın bu hamlesinden sonra Kazakistan da hükümet destekli Astana Uluslararası Finans Merkezi aracılığıyla kendisine ait bir kripto para birimi yaratma niyetlerinin olduğunu açıklamıştır. Benzer şekilde tek taraflı olarak bağımsızlık ilan eden İspanya’nın Katalonya bölgesi ve Abhazya Cumhuriyeti de kendi kripto para birimlerini oluşturmaya niyetli olduklarını açıklamışlardır. Dünya üzerindeki pek çok ülkede sanal para birimleri ile ilgili tartışmalar sürerken Türkiye’de de Merkez Bankası tarafından özellikle Blok Zinciri’ni tüm detaylarıyla tanımak ve anlayabilmek için Merkez Bankası bünyesinde bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Zira Bitcoin üzerinden süregelen tartışmaların ve akademik çalışmaların kayda değer bir kısmının Bitcoin’in kendisinden ziyade Blok Zinciri sisteminin üzerinde durulduğu görülecektir. Zira Bitcoin ve diğer sanal para birimlerinin arkasındaki teknoloji olan Blok Zinciri şeffaf yapısı, üzerinden yapılan işlemlerin geri döndürülemez olması gibi özellikleri sayesinde güven gereken sektörlerde güven kavramı yerine kriptografik doğrulama yaklaşımını koyarak güven ihtiyacını ortadan kaldırma iddiası taşımaktadır. Ayrıca hükümetlerin yanında finansal kurumlar da alternatif sanal para birimleri yaratma konusunda çalışmalar yapmaktadır. Örneğin, Sveriges Riksbank, The Bank of Canada, Deutsche Bundesbank, Dutch National Bank ve People’s Bank of China alternatif tasarımlar üzerinde çalışmaktadırlar.